Ideologie kraken is achterhaald

Ingezonden artikel van minister Dekker voor de Volkskrant. Het is geplaatst in de rubriek Forum in de krant van zaterdag 10 juni 2006.

In een hoofdartikel brak de Volkskrant een lans voor het kraken (Forum, 31 mei). Dat zou soms moeten worden gedoogd, als stok achter de deur tegen langdurige leegstand. Daarmee steunt de krant wethouders van vier grote steden (G4) en 27 kleinere (G27), die een kraakverbod verwerpen zolang leegstand niet hard wordt aangepakt.

Een meerderheid van de Tweede Kamer heeft echter een motie aangenomen die het kabinet oproept het kraken altijd strafbaar te stellen. Ook als een pand langer dan een jaar leegstaat. Nu laat ik mij in dit geval graag op sleeptouw nemen. Want voor een zo grove schending van het eigendomsrecht is in een democratische rechtsstaat eigenlijk geen plaats. Natuurlijk is het wrang als dat mooie pand in die leuke buurt al maanden onbenut leegstaat. De eigenaar moet daarvoor vanzelfsprekend een bestemming vinden, maar kraken als instrument om dergelijke leegstand tegen te gaan, is principieel onwenselijk.

Leegstand is een steeds kleiner wordend publiek probleem dat ook een publieke oplossing verdient. De wethouders van de grote steden zoeken de oplossing ten onrechte in een gelegaliseerde vorm van eigenrichting, die het kraken in mijn ogen is. Kraken als stok achter de deur tegen leegstand, is behalve onwenselijk ook onnodig. Gemeenten zouden dat moeten weten. Ik noem de recente aanpassing van de leegstandwet die de mogelijkheden tot tijdelijke verhuur verregaand verruimt. Ik noem de ombouw van leegstaande kantoren tot woningen waarmee steeds meer positieve ervaringen worden opgedaan. Ik noem het succes van anti-kraakwachten. Ook de – weinig gebruikte – mogelijkheid met een beroep op de Huisvestingswet leegstaande woningen of gebouwen te vorderen als woonruimte, verdient vermelding. Al met al instrumenten te over om leegstand tegen te gaan. Temeer daar de omvang van het probleem niet rechtvaardigt dat we met particulier eigendom omspringen alsof het van niemand was. Want laten we wel wezen – slechts 0,83 procent van de woningen van corporaties (het leeuwendeel van het totale huurwoningbestand) staat langer dan drie maanden leeg!

Kraken is in dit verband een leuke oprisping van jaren ’70-nostalgie, maar zeker geen effectief middel om leegstand tegen te gaan. Ik heb daarom, in samenspraak met de minister van Justitie, een voorstel gedaan om kraken ook bij panden die langer dan een jaar leegstaan strafbaar te stellen. In de praktijk zal het Openbaar Ministerie per geval afwegen of tot vervolging wordt overgegaan. Dit hangt van een aantal factoren af. Heeft de eigenaar maatregelen genomen om kraken tegen te gaan – zoals tijdelijke verhuur of anti-kraak? Hoeveel tijd zit tussen het kraken en het moment dat de eigenaar Justitie tot actie maant? Met andere woorden – de prikkels voor eigenaren om leegstand tegen te gaan, blijven in stand. Het kraakverbod is slechts het strafrechtelijk sluitstuk van het anti-kraakbeleid en zeker niet de start. Hierin staat, meer dan voorheen, de bescherming van het eigendom centraal en loopt de kraker een groter risico zich voor de strafrechter te moeten verantwoorden.

Leegstand behoort gelukkig steeds meer tot het verleden. Het kraken is niet langer nodig om leegstand tegen te gaan. Wat overblijft is een sleetse ideologie van gisteren die niet aansluit bij de realiteit van vandaag.

Sybilla Dekker, minister van VROM

Datum nieuwsbericht: 10-06-2006