TOP SECRET!

Het is zondag 7 september exact 70 jaar geleden dat 54 geheim agenten uit het Nederlandse verzet werden gefusilleerd in Mauthausen. Deze verzetshelden werden in de oorlog gevangen gezet in Haarendael, het Groot Seminarie in Haaren dat momenteel tegen leegstand wordt beheerd door Interveste. Deze gebeurtenis zal aanstaande zondag in de Gedenkplaats-Haaren worden herdacht.

In Haarendael hebben gedurende de oorlogsjaren 3000 gevangenen gezeten. Ex-gevangenen en nabestaanden van deze gevangenen besloten om deze plek in te richten als monument. In de Gedenkplaats-Haaren staat ter nagedachtenis aan deze oorlogsgeschiedenis een vaste tentoonstelling.

Gedenkplaats Haaren

Enkele bewoners van Haarendael zijn nauw betrokken bij de Gedenkplaats in Haarendael. Ze zijn momenteel druk de jaarlijks wisselende tentoonstelling op te bouwen. Dat doen ze gezamenlijk met leden van de stichting Vriendenkring Haaren 40-45. Paul Mackenzie, Henk van Helvert en Jo Latijnhouwers zijn enkele van de vrijwilligers van Gedenkplaats-Haaren. Ze leggen uit: “Vrijheid is geen gegeven, en wij proberen dat hier duidelijk te maken door middel van tentoonstellingen. Momenteel leggen we ook hele klassen uit wat zich hier heeft plaatsgevonden. Uiteraard hebben we een vaste tentoonstelling maar ook een jaarlijks wisselende tentoonstelling. De nieuwe wisseltentoonstelling gaat nu dus over het Englandspiel.”

Englandspiel

Zowel de Duitsers als de Engelsen waren continu bezig elkaar op het verkeerde been te zetten in de oorlog door misleidingstactieken. Een van de bekendere spionagegebeurtenissen uit de geschiedenis is het ‘Englandspiel’ of ‘Operation Nord Pol’ zoals deze ook wel wordt genoemd. In het kort komt het er op neer dat de Duitsers de codes in handen kregen waarmee ze geheime boodschappen konden sturen naar het verzet in Engeland. Hoe ze de code ontcijferd hebben die is nog altijd een raadsel, maar feit is dat ze met de Engelsen speelden. De Engelsen op hun beurt geven aan bewust foutieve informatie te hebben doorgespeeld naar de Duitsers omdat ze op de hoogte zouden zijn van het spel van de Duitsers. Twijfels zijn er altijd gebleven over wie nu de waarheid spreekt, temeer omdat er behoorlijk wat menselijke offers zijn geweest om dit spel te spelen. De vraag is nu wat er top secret was en wat men echt wist.

De vrijwilligers leggen uit dat de nieuwe tentoonstelling in de Gedenkplaats vooral dankzij Adri Wijnen tot stand is gekomen. Wijnen ontdekte dat zijn oom een van de spionnen was, die is omgekomen door het Englandspiel. Zijn oom hield een dagboek bij waarin behoorlijk wat uit de doeken werd gedaan. Wijnen deed verder onderzoek en stuitte zo op het een na het andere feit. Veel van die kennis wordt nu tentoongesteld in de Gedenkplaats.

De herdenking

Na ontvangst gaan de bezoekers eerst naar de Poort der Zuchten. Dit is de grote indrukwekkende toegangspoort van Haarendael. Elk jaar komen kinderen van basisschool De klimop uit Haaren die de poort geadopteerd hebben hier nog een krans leggen.

Deze zondag zal er een krans gelegd worden ter nagedachtenis aan de gesneuvelden van het Englandspiel. Daarna wordt het programma vervolgd in de prachtige kapel bij Haarendael. De bekende tv maker en schrijver Ad van Liempt (o.a. ‘VPRO’s Andere tijden’ en ‘NOVA’) zal oorlogsdeskundigen interviewen over het Englandspiel. Tussen de interviews door klinkt er gezang uit de Mauthausencyclus van Mikis Theodorakis.

Ben je benieuwd naar meer informatie over het Englandspiel of de Gedenkplaats zelf, kom dan aanstaande zondag naar Haarendael. Het hele programma is vrij toegankelijk, maar een vrijwillige bijdrage is zeer welkom om de vrijwilligers te ondersteunen bij hun activiteiten.

Meer informatie is te vinden op de website van Gedenkplaats Haaren.

[Diavoorstelling tonen]