Anonieme gebruikers zonder volkstuincontract

De percelen van twee volkstuincomplexen zijn in kavels uitgegeven ten behoeve van gebruik als volkstuin. Eigenaresse wil de complexen verkopen, maar moet eerst de verontreinigde bodem saneren. Tuinders en paardenhouders moeten daarom het veld ruimen. De contracten met bekende huurders en gebruikers zijn opgezegd; er is echter ook nog een aantal onbekende gebruikers.

De casus

De bestaande verkaveling is niet meer te herleiden tot de oorspronkelijke volkstuincontracten en onduidelijk is wie het feitelijk gebruik heeft van de kavels. Alle bekende huurders en gebruikers zijn opgezegd en geïnformeerd over de geplande ontruiming. Verder is op diverse locaties op de terreinen een “spijkerbrief” openbaar gemaakt, met onder meer het verzoek aan gebruikers om zich bekend te maken. In twee eerdere procedures is de ontruiming van een aantal bekende gebruikers toegewezen. Eigenaresse kan echter door de aanwezigheid van anonieme gebruikers op het terrein niet over haar eigendom beschikken, en start daarom een derde procedure. De anonieme dagvaarding is in een plaatselijk dagblad gepubliceerd en op mededelingenborden bij het complex aangeplakt. Slechts drie gebruikers hebben zich daarop bekend gemaakt. Zij hebben geen schriftelijk contract en hebben ook geen (huur)betalingen gedaan. Toch menen zij aan hun jarenlange verblijf op het terrein en de gedoogtoestemming die voor het gebruik van de grond zou zijn verleend, bepaalde rechten te kunnen ontlenen: de aldus tot stand gekomen gebruiksovereenkomst kan volgens hen niet zonder reden of compensatie worden opgezegd. Volgens eigenaresse is geen sprake van een huur- of gebruiksovereenkomst met deze gebruikers, en is bovendien aan alle gebruikers die vrijwillig afstand hebben gedaan compensatie geboden, namelijk vergoeding van de kosten van het verwijderen van de opstallen die zich op de percelen bevinden.

Het oordeel van de rechter

Allereerst de anonieme dagvaarding. Normaliter moet een dagvaarding naam en woonplaats vermelden. Het is een uitgemaakte zaak dat in afwijking daarvan anonieme gebruikers (krakers) van een gebouw anoniem mogen worden gedagvaard. Het gaat hier echter niet om een gebouw, maar om een onbebouwd perceel. De rechtbank redeneert als volgt: ondanks de inspanning van eigenaresse om de identiteit van alle gebruikers te achterhalen, houdt een aantal van hen zich bewust schuil. De dagvaarding is bijtijds gepubliceerd en alle relevante informatie is (gericht tot een heel concrete groep personen) bekendgemaakt via mededelingenborden op locatie. Het anoniem dagvaarden is daarom aanvaardbaar en tegen de gedaagden die niet zijn verschenen, wordt verstek verleend. Zij moeten hoe dan ook ontruimen. De gebruikers die zich wel hebben geïdentificeerd, hebben geen huurovereenkomst met eigenaresse. Het bestaan van een gebruiksovereenkomst is evenmin aangetoond, nu onduidelijk is welk deel van het terrein zij hoe lang in gebruik hebben en met wie daarover afspraken zouden zijn gemaakt. Er is dus geen sprake van enig gebruiksrecht, zodat eigenaresse ook niet gehouden is aan enig opzeggingsrecht. Dat bij gebruikers de vrees bestaat dat de grond braakliggend terrein zal blijven, leidt niet tot de conclusie dat eigenaresse misbruik maakt van haar eigendomsbevoegdheid. De termijn voor ontruiming bedraagt twee weken. (Uitspraak Rechtbank ’s-Gravenhage van  6 maart 2013, LJN BZ7044)