Boeken staan strak in het gelid, maar risico toch te groot

Verzamelen doen we bijna allemaal, maar soms leidt extreme verzamelwoede tot een onleefbare situatie: een volgepakt, vervuild en verwaarloosd huis. Vaak gaat dit gepaard met stankoverlast en is ook de brandveiligheid in het geding. Van ernstige vervuiling en stankoverlast is in dit geval geen sprake, van brandgevaar wel. De politie rapporteert dat het gaat om verwaarlozing door een kluizenaar. Tezamen met het risico op brand vanwege de immense verzameling boeken die huurder in zijn huis heeft opgeslagen, is dit volgens verhuurder voldoende om de huur te ontbinden.

De casus

Sinds huurder het gehuurde in 1967 heeft betrokken, heeft hij een aardige bibliotheek opgebouwd. Om zijn honger naar kennis te stillen en te kunnen publiceren heeft hij een verzameling van zo’n 20.000 boeken in zijn woning. Die omvangrijke bibliotheek veroorzaakt volgens verhuurder een onaanvaardbaar risico op brand. Daarbij komt dat huurder de woning verwaarloost, zijn huur al drie maanden niet heeft betaald en onbevoegd onderhoudskosten aan de cv heeft verrekend. Die wanprestatie rechtvaardigt volgens verhuurder ontbinding van de huurovereenkomst en ontruiming van het gehuurde. Na dagvaarding voldoet huurder de achterstallige huur en het ingehouden bedrag voor het onderhoud. Verhuurder houdt niettemin vast aan de ontbinding en ontruiming op grond van brandgevaar, verwaarlozing en stelselmatige wanbetaling. Mocht het echter niet tot ontbinding komen, dan zou huurder nagenoeg alle boeken uit de woning moeten verwijderen. Huurder meent dat hij op basis van het beleid van de vorige verhuurder de kosten voor onderhoud mocht inhouden. Zijn uitgebreide bibliotheek, die hij wel fiks wil saneren, levert geen brandgevaar op. Huurder is naar eigen zeggen vergroeid geraakt met de buurt en hecht aan continuering van de huurovereenkomst.

Het oordeel van de rechter

Brengt de aanzienlijke boekenvoorraad inderdaad een onaanvaardbaar risico op brand mee en heeft huurder de woning verwaarloosd? Om die vragen te kunnen beantwoorden, besluit de rechter persoonlijk polshoogte te gaan nemen. Volgens de daarbij aanwezige deskundige is het risico op brand niet hoger dan gemiddeld, omdat de boeken zo strak in het gelid staan dat de zuurstoftoevoer beperkt zal blijven. De looproutes in het huis kunnen echter de toets der kritiek niet doorstaan en leveren bij brand extra gevaar op voor hulpverleners en huurder zelf. Dit extra gevaar speelt volgens de rechter ook een rol bij de beoordeling. Huurder is geen lid van de familie Doorsnee, zo stelt de rechter, maar daaraan kunnen natuurlijk geen juridische gevolgen worden verbonden. Van verwaarlozing door een kluizenaar is allerminst sprake en de woning vertoont geen gebreken die klein onderhoud voor rekening van huurder rechtvaardigen. Huurder heeft inmiddels geen huurschuld meer en gezien het beperkte brandrisico is ontbinding en ontruiming niet aan de orde – zeker nu dat risico op relatief eenvoudige wijze kan worden ingedamd. Huurder krijgt een maand de tijd om zoveel boeken te verwijderen dat een looproute van minimaal 60 cm breed ontstaat. (Uitspraak Rechtbank Groningen van 23 september 2010, LJN BN8517; zie ook LJN BN8516)