Krakers als groep aansprakelijk voor schade

In en om de twee kraakpanden is ernstige overlast veroorzaakt en in de binnenstad is brand gesticht. De in de panden aanwezige groep krakers was hiervoor verantwoordelijk. Nadat de krakers enkele uren verf en vuurwerk vanaf het dak naar beneden hadden gegooid en de brandweer daardoor de branden niet kon blussen, zijn de krakers door de politie gearresteerd.

De casus

Aanleiding voor de ongeregeldheden was de uitspraak van het gerechtshof dat de gekraakte panden mochten worden ontruimd. Er zijn afvalbakken, lantarenpalen en banken bij het stadhuis beschadigd/vervuild en er is materiaal van politie en omwonenden beschadigd. Gemeente en politie stellen de krakers nu aansprakelijk voor de kosten van herstel en schoonmaak: zo’n 60.000 euro exclusief btw. Hoewel niet is vast te stellen wie precies wat heeft gedaan, geldt dat de krakers aanwezig waren in de panden en zij ieder voor zich hebben meegedaan aan het verstoren van de openbare orde. De krakers zijn doelbewust en gecoördineerd te werk gegaan en zijn als groep aansprakelijk voor alle kosten. Het gebruik van vuurwerk, autobanden en verfbommen heeft onvermijdelijk schade tot gevolg, stellen gemeente en politie. Volgens de krakers is er echter geen bewijs voor een onrechtmatige daad en maakt een gezamenlijk verblijf in twee met elkaar verbonden panden hen nog niet tot een groep. Het doel was een vreedzaam protest tegen een voorgenomen ontruiming; van een collectieve intentie tot het gebruiken van geweld was geen sprake. De panden zijn zo groot dat niet iedere aanwezige weet wat zich in andere gedeelten van het pand afspeelt. Het was voor de krakers niet mogelijk zich te distantiëren van het geweld zonder hun eigen vreedzame protest op te geven. De krakers doen nog een beroep op matiging: hun schuld gaat niet verder dan de aanwezigheid in het pand en hun inkomsten en vermogen staan vergoeding van de schade niet toe.

Het oordeel van de rechter

De ontruiming is begonnen met een ernstige verstoring van de openbare orde door de in en om de panden aanwezige groep. Er was geen sprake van een vreedzame sfeer. De geluidsoverlast, brandstichting en het gooien van verfbommen en vuurwerk (onrechtmatige handelingen) kunnen de krakers misschien niet individueel worden aangerekend, maar wel als groep. De krakers hebben met hun verzet tegen de ontruiming aan groepsgedragingen deelgenomen en waren zich daarvan ook bewust. Door binnen de groep te blijven, aldus de rechtbank, hebben zij de verdere vernielingen ondersteund en zijn zij aansprakelijk voor de geleden schade. Gemeente en politie hebben hun schade genoegzaam onderbouwd. De verstrekte begroting geeft inzicht in de verschillende schadeposten en de omvang van de schadeposten is voldoende komen vast te staan. Voor matiging van de schadevergoeding is van belang of de toekenning van volledige schadevergoeding tot onaanvaardbare gevolgen zou leiden. Dat is volgens de rechtbank niet het geval. Het ontstaan van een schade van deze omvang was voorzienbaar en de schade had in feite nog veel groter kunnen zijn. De krakers hebben de kans op het ontstaan van schade bewust aanvaard. Zij hebben overigens geen inzicht gegeven in hun gezamenlijke inkomsten en/of vermogens. De conclusie luidt dan ook dat de krakers geen beroep op matiging toekomt en zij hoofdelijk aansprakelijk zijn voor de volledige schade. (Uitspraak Rechtbank Midden-Nederland van 18 maart 2015, ECLI:NL:RBMNE:2015:1378)