Verzekeraar beëindigt verzekering na kraak

Vanwege het verhoogde risico voor de verzekeraar moet de verzekerde meestal melding maken van leegstand en kraak. Vaak staat kraken ook expliciet genoemd als grond voor ontbinding van het contract. Maar ook al eindigt de verzekering niet bij kraak, in de meeste gevallen vervalt wel de dekking voor brand, opstal en andere zaken die aan het pand zijn gekoppeld.

De casus

Het leegstaande pand van E is gekraakt. Krakers hebben E daarvan op de hoogte gesteld bij brief en aangegeven dat zij wel een gebruiksovereenkomst met E willen sluiten. Kort daarna beëindigt de verzekeraar de dekking, omdat het pand is gekraakt. Die dekking wordt niet hervat als E een gebruiksovereenkomst met de krakers zou sluiten, aangezien de bewoners dezelfde personen zouden zijn als de krakers. E ontvangt bovendien van buurtbewoners klachten van overlast door de krakers: zij voelen zich door toedoen van de krakers onveilig in hun eigen woonomgeving. E vordert in kort geding de ontruiming van de krakers binnen twee dagen, op straffe van verbeurte van een dwangsom van 1.000 euro per dag dat de krakers niet ontruimen. Daarnaast vordert E een herkraakverbod voor de duur van een jaar. De krakers plegen volgens E een strafbaar feit en maken inbreuk op zijn eigendomsrecht. Bovendien brengt het feit dat de verzekeraar de opstalverzekering heeft beëindigd een groot en onaanvaardbaar financieel risico met zich mee. E heeft er groot belang bij te voorkomen dat schade aan het pand en omliggende panden ontstaat en het pand deugdelijk te kunnen verzekeren. E verwijst nog naar de overlastmeldingen die hij van buurtbewoners heeft ontvangen.

Het oordeel van de rechter

De (anoniem gedagvaarde) krakers hebben het pand zonder recht of titel in gebruik en maken daarmee inbreuk op het eigendomsrecht van E. Dit eigendomsrecht is het meest omvattende recht dat een persoon op een zaak kan hebben en E is niet verplicht met de krakers te onderhandelen over een mogelijke gebruiksovereenkomst. E kan zijn eigendomsrecht handhaven tegenover iedereen die er inbreuk op maakt, zodat de vordering tot ontruiming in beginsel toewijsbaar is – tenzij sprake is van misbruik van bevoegdheid en mits er voldoende spoedeisend belang is. Van misbruik is volgens de rechter geen sprake en E heeft zijn belang bij een zo spoedige mogelijke vrije beschikking over het pand wel aangetoond. Het is duidelijk dat de verzekeraar de opstalverzekering heeft beëindigd omdat het pand is gekraakt, en hij de verzekering ook niet onder gewijzigde voorwaarden, zoals het sluiten van een gebruiksovereenkomst, wil hervatten. Anders dan de krakers stellen, was die verzekering niet al eerder beëindigd wegens leegstand. Het feit dat het pand niet is verzekerd, houdt voor E een onaanvaardbaar groot risico in, vindt ook de rechter. Tot slot heeft E aannemelijk gemaakt dat sprake is van overlast. Het belang van E bij ontruiming weegt daarom zwaarder dan dat van de krakers bij een voortgezet gebruik. De krakers krijgen veertien dagen de tijd om te vertrekken. Doen zij dat niet, dan verbeuren zij 500 euro per dag (tot een maximum van 10.000 euro). Het herkraakverbod wordt ook toegewezen; de vergoeding van de kosten van de openbare dagvaarding (advertentie) echter niet, omdat daarvoor een concrete onderbouwing ontbreekt. (Uitspraak Rechtbank Gelderland van 23 januari 2014, ECLI:NL:RBGEL:2014:1550)