Aardbevingsschade, kraak, trance en zen

De eigenaar van het gekraakte monumentale pand kan zelf beslissen wat ermee gebeurt en wie er mag wonen. De vier krakers moeten het pand binnen achttien uur ontruimen. Een van hen heeft niet zo veel haast om te vertrekken: voordat de politie arriveert rookt hij eerst nog een jointje om een zen-moment te beleven.

De casus

De monumentale boerderij is door aardoliemaatschappij N en het Rijk aangekocht, omdat herstel van de aardbevingsschade niet lonend zou zijn. De boerderij is voorzien van stutten om het monument te beschermen tegen (verdere) schade. Mede vanwege de ligging in het aardbevingsgebied waren er na aankoop geen gebruikers voor de boerderij, die na aankoop anderhalf jaar leeg heeft gestaan en vervolgens is gekraakt. Het aanvankelijke plan om de krakers een gebruiksovereenkomst aan te bieden heeft men laten varen toen duidelijk werd dat de boerderij wel eens gebruikt kon gaan worden als locatie voor trancefeesten. De boerderij is een rijksmonument dat zeer brandgevaarlijk is en niet geschikt is voor het houden van feesten. Op de sommaties en aanzegging tot ontruiming is geen reactie van krakers gekomen, zodat nu in kort geding de ontruiming van de boerderij met bijgebouwen binnen achttien uur wordt gevorderd, en ook een herkraakverbod voor de duur van zes maanden. Na de ontruiming zal een leegstandbeheerder de boerderij aanwenden voor antikraak-bewoning tot het moment van verkoop aan de potentiële koper waarmee de eigenaars in onderhandeling zijn.

Het oordeel van de rechter

Het belang waar de eigenaars voor staan, is dat het Rijksmonument zoveel mogelijk behouden blijft. Het voortbestaan van het pand is overigens juist door de gevolgen van de gaswinningsactiviteiten in de waagschaal gesteld, merkt de rechter op, zodat bij uitstek van die eigenaars mag worden verwacht dat zij zich maximaal inspannen om de boerderij voor het nageslacht te behouden. De krakers stellen dat zij in het pand een ontmoetingsplek willen realiseren voor de burgers in het aardbevingsgebied. Die functie kan echter volgens de rechter heel goed door, bijvoorbeeld, het pas verbouwde dorpshuis worden vervuld. Krakers hebben ter zitting betoogd dat het niet hun opzet is om in de boerderij dancefeesten te organiseren, maar de voorzieningenrechter is daarvan niet geheel overtuigd. Uit uitlatingen op internet blijkt dat de eerste insteek van krakers is geweest om grootschalige feesten op deze locatie te organiseren. Zo bezien is het dus aannemelijk dat de boerderij wel degelijk gevaar loopt. Het pand is niet geschikt en ingericht voor bijeenkomsten met veel publiek. De vorenstaande belangen afwegend, acht de voorzieningenrechter de veiligheid van het Rijksmonument doorslaggevend: de boerderij mag niet verder teloorgaan. Onder de gegeven omstandigheden is de veiligheid het meest gewaarborgd als N het beheer uitvoert, niet een collectief van krakers met enigszins onduidelijke plannen, althans met plannen die niet per se in dit pand verwezenlijkt behoeven te worden. De voorzieningenrechter veroordeelt de krakers om binnen achttien uur na betekening van het vonnis de boerderij met bijgebouwen te ontruimen en wijst ook het gevraagde herkraakverbod voor de duur van zes maanden toe. De proceskosten zijn voor rekening van de krakers. (Uitspraak Rechtbank Noord-Nederland van 21 april 2015, ECLI:NL:RBNNE:2015:1919)