Ook nette krakers mogen niet voor eigen rechter spelen

De gemeente heeft een woning aangekocht omdat zij de grond nodig dacht te hebben. Wanneer dat toch niet het geval blijkt te zijn, wil zij de woning weer van de hand doen. De woning is echter gekraakt, blijkbaar tot genoegen van omwonenden. De krakers vinden dat verkoop ook mogelijk is met hen in de woning, en willen met de gemeente wel een bruikleenovereenkomst sluiten.

De casus

Na het overlijden van de laatste huurder is de woning onbewoond geraakt. Krakers hebben hun intrek genomen in de woning, die volgens hen al een jaar leegstond. De gemeente heeft de krakers erop gewezen dat zij zonder recht of titel in de woning verblijven en een ernstige inbreuk maken op haar eigendomsrecht. De gemeente heeft beiden gesommeerd de woning te verlaten en heeft twee (alternatieve) huurwoningen aangeboden. Dat aanbod is door de krakers afgewezen. Die willen wel een gebruiksovereenkomst sluiten, maar daar voelt de gemeente niets voor. De krakers vinden dat de gemeente op grond van de nieuwe Leegstandwet leegstand moet aanpakken. Als zij vertrekken, komt het huis gewoon weer leeg te staan. De gemeente vordert in kort geding de veroordeling van de krakers om de woning te verlaten en te ontruimen en niet opnieuw in gebruik te nemen en te geven, op straffe van een dwangsom. Daarnaast vordert de gemeente te bepalen dat dit vonnis binnen een jaar ten uitvoer zal kunnen worden gelegd tegen eenieder die ten tijde van de tenuitvoerlegging zich in de woning bevindt of daar binnentreedt, telkens wanneer zich dat voordoet. Tot slot vordert de gemeente de krakers hoofdelijk te veroordelen in de kosten van deze procedure, alsmede in de nakosten.

Het oordeel van de rechter

Kraken is een misdrijf en krakers handelen onrechtmatig jegens de gemeente. Op zich is dat echter niet voldoende voor ontruiming. Ontruiming mag namelijk niet tot ongerechtvaardigde leegstand leiden, en bovendien moet worden nagegaan of ontruiming bijzondere belangen van krakers onevenredig zou schaden in verhouding tot het belang van de gemeente. De gemeente heeft concrete verkoopplannen, maar de aanwezigheid van krakers heeft een negatief effect op de waarde en schrikt potentiële kopers af. Dat krakers “nette krakers” zijn, in die zin dat zij de woning zo goed als mogelijk onderhouden, dat zij bereid zijn mee te werken aan bezichtigingen en dat zij bereid zijn de woning bij concrete plannen van de gemeente met betrekking tot die woning te ontruimen, doet daar niet aan af. Het staat de gemeente vrij de woning in de huidige (slecht onderhouden) staat te verkopen en al dan niet met krakers een gebruiksovereenkomst aan te gaan. Dat krakers niet aan betaalbare woonruimte kunnen komen, is geen reden om dan maar door eigenrichting woonruimte te kraken en de gemeente daarmee voor het blok te zetten. De belangen van krakers worden in verhouding tot die van de gemeente niet op onevenredige wijze door ontruiming geschaad, meent de rechter. Nu ook ontruiming niet lijkt te leiden tot ongerechtvaardigde leegstand, mag de gemeente krakers met een maand ontruimen. Vertrekken zij niet, dan geldt een dwangsom van 250 euro per persoon per dag. Het gevraagde verbod van herkraak wordt voor de duur van een jaar toegewezen, en krakers moeten de proces- en nakosten betalen. (Uitspraak Rechtbank Almelo van 15 augustus 2012, LJN BX4743)